Van Schaik C.S. / Algemeen / Pas op met het gebruik van foto’s op sociale media.

Pas op met het gebruik van foto’s op sociale media.

Veel mensen gebruiken foto’s of andere afbeeldingen op sociale media. Hier is op zich niet op tegen zolang het zelf gemaakte foto’s of afbeeldingen zijn. Als de foto door een ander is gemaakt rust er vrijwel altijd auteursrecht op zo’n foto.

Een foto voldoet namelijk als tamelijk snel aan het criterium dat het een oorspronkelijk werk is, dat het resultaat is van persoonlijk creatieve keuzes, zoals belichting, compositie, uitsnede alsmede de hoek waaronder de foto is gemaakt. Daarmee is de gemiddelde bewust genomen foto al snel een beschermd werk in de zin van de auteurswet.

Auteursrechtelijke bescherming houdt in dat zo’n foto niet vrij door andere mag worden gebruik en zeker niet zomaar via het internet openbaar mag worden gemaakt en verspreid. De auteursrechthebbende – dat kan de fotograaf zijn of bijvoorbeeld diens werkgever – heeft diverse rechten. Zo heeft hij recht op een vergoeding bij het gebruik van de foto door een ander, maar ook op naamsvermelding, terwijl hij zich in veel gevallen ook kan verzetten tegen het bewerken van de foto.

Dat deze regels niet alleen voor zwaar commercieel gebruik gelden, maar ook voor gebruik in de semi-privé sfeer blijkt uit een arrest van het Gerechtshof Den Haag van 26 oktober 2021 (ECLI:NL:GHDHA:2021:2410).  Vader en zoon traden al jaren op als Sint Nicolaas en Zwarte Piet, o.a. bij de gemeentelijke Sint Nicolaasintocht. Foto’s van deze intocht verschenen in de lokale (digitale) pers. Behalve voor de gemeente speelde vader en zoon ook op zeer bescheiden schaal tegen een beperkte kostenvergoeding Sint en Piet voor particulieren.

Bij hun publicaties op sociale media (Facebook) en marktplaats gebruikten Sint en Piet zonder betaling en zonder naamsvermelding de door een fotograaf gemaakte foto’s van de Sint Nicolaasintocht in Zuidland. De fotograaf ontdekte dit en eiste een vergoeding, zowel voor het gebruik van de acht foto’s als voor het niet vermelden van zijn naam.

Het Gerechtshof wijst een vergoeding toe van € 900,= wegens het gebruik van de foto’s en van € 225,= voor het achterwege laten van de naamsvermelding. Voor zwaar commercieel gebruik zijn de bedragen overigens aanzienlijk hoger. Daarnaast worden Sint en Piet in de kosten veroordeeld, die in zaken van intellectuele eigendom zeer hoog op kunnen lopen, in dit geval zelfs tot € 16.000,= voor eerste aanleg en hoger beroep samen.

Extra voorzichtig dient men te zijn met het gebruik van (portret)foto’s van andere mensen, voor publicatie daarvan is niet alleen toestemming van de fotograaf nodig maar ook van de gefotografeerde. Is een portret vervaardigd zonder dat daartoe opdracht is gegeven, dan is openbaarmaking daarvan door de fotograaf of een derde, niet geoorloofd, voor zover een redelijk belang van de geportretteerde of, na zijn overlijden, van een zijner nabestaanden zich tegen de openbaarmaking verzet. Iets is al heel snel een portret, zeker als iemand daarop duidelijk herkenbaar in beeld is. De moderne opvattingen over bescherming van de persoonlijke levenssfeer zijn zodanig dat er als snel sprake is van een redelijk belang.

Voor het plaatsen van foto’s op sociale media of elders op internet geldt daarom dat men zich moet vergewissen van de toestemming van de fotograaf, en als er personen worden afgebeeld van de toestemming van de betreffende persoon. Een kiekje van spelende kinderen of de zonnende buurvrouw mag dus niet zo maar op Facebook. Een grapje op sociale media kan anders al heel snel een kostbaar grapje worden.

Top